សព្វនាម
Pronoun
I. ការស្គាល់សព្វនាម
សព្វនាម (Pronoun) គឺជាពាក្យសម្រាប់ប្រើជំនួសនាម ឬកន្សោមនាម។ សព្វនាមមាន ខ្ងុំ ឯង លោក អ្នក គាត់ វា គេ នាង នេះ នោះ ........... ។
ឧទាហរណ៍៖
ធីតា ជាសិស្សថ្នាក់ទី ៦ ។ នាងខំរៀនសូត្រណាស់ ។
ពាក្យ "ធីតា" ជានាមសំគាល់មនុស្ស
ពាក្យ "នាង" ជាសព្វនាម ជំន
ួសអោយនាម "ធីតា" ។
II. ប្រភេទនៃសព្វនាម
សព្វនាមរូមមាន
១. សព្វនាមបុរិសៈ (Common Noun) គឺជាសព្វនាម ដែលមានការប្រើប្រាស់ចាំបាច់បំផុត ។ សព្វនាមបុរិសៈចែកចេញជាបីបុរស (បីក្រុម) ដូចខាងក្រោ៖
បុរស |
ឯកវចនៈ |
ពហុវចនៈ |
បុរសទី១ |
ខ្ងុំ យើង |
យើង ពួកយើង |
បុរសទី២ |
ឯង លោក |
ពួកឯ ពួកលោក |
បុរសទី៣ |
នាង វា គាត់ គេ |
ពួកនាង ពួកវា ពួកគាត់ ពួកគេ |
ភេទរបស់សព្វនាមបុរិសៈ សព្វនាមទាំងនេះ ពុំមានចែកភេទច្បាស់លាស់ឡើយ គឺអាស្រ័យលើនាម ដែលវា ជំនួសអោយ តែប៉ុណ្ណោះ បើនាម នោះជាភេទអ្វី សព្វនាមក៏មានភេទដូច្នោះដែរ ។ ឧទាហរណ៍៖
- សុធាវី ជាសិស្សថ្នាក់ទី៧ ។ នាង មករៀនមិនដែលយឺតទេ ។ (សព្វនាម "នាង" គឺភេទស្រី)
- សេង ជាកសិករ ។ គាត់មានកូនពីរនាក់ ។ (សព្វនាម "គាត់" គឺអភេទដោយសារនាម "សេង" ដែលសព្វនាម "គាត់" ជំនួសអោយគឺជានាមអភេទ ពីព្រោះកសិករឈ្មោះ "សេង" មិនដឹងថា ប្រុស ឬស្រីទេ )
- មីងសេង ជាកសិករគំរូ ។ គាត់បានទទួលប័ណ្ណសរសើរពីលោកមេឃុំពីម្សិលមិញ ។ (សព្វនាម "គាត់" គឺភេទស្រី ដោយសារនាម "គាត់" ដែលសព្វនាម "គាត់" ជំនួសអោយគឺភេទស្រី)
- លោកសេង ជាអ្នកនិពន្ធ។ គាត់ និពន្ធសៀវភៅភាសាខ្មែរ ។ (សព្វនាម "គាត់"គឺភេទប្រុស ដោយសារនាម "សេង" ដែលសព្វនាម "គាត់" ជំនួសអោយគឺភេទប្រុស)
២. សព្វនាមចង្អុល (Demonstrative Pronoun) គឺជាសព្វនាមសម្រាប់ចង្អុល ទីជិត ឬឆ្ងាយ ។
សម្រាប់ទីជីតៈ គេប្រើពាក្យ
នេះ
ឧទាហរណ៍១៖
នេះ ជាតុរបស់រស្មី ។
ឧទាហរណ៍២៖
នេះ ជាចំណែករបស់ឯង។
សម្រាប់ទីឆ្ងាយៈ គេប្រើពាក្យ
នោះ
ឧទាហរណ៍១៖
នោះ ជាវិទ្យាល័យក្រូចឆ្មារ។
ឧទាហរណ៍២៖
នោះ ជានាយកសាលា។
៣. សព្វនាមសំនួរ (Interrogative Pronoun) គឺជាសព្វនាមសម្រាប់សួរ ។ សព្វនាមសំនួរ ដូចជា នរណា អ្នកណា អ្វី អ្នកណាខ្លះ .......... ។
ឧទាហរណ៍១៖
អ្នកណាខ្លះ ទៅសួរសុខទុក្ខ លោកតា?
ឧទាហរណ៍២៖
អ្នកណា ធ្វើអោយបែកក្រចក់?
៤. សព្វនាមឈ្នាប់ (Relative Pronoun) មានតែមួយគត់ គឺ ដែល។ សព្វនាមឈ្នាប់ ប្រើជំនួស នាម កន្សោមនាម ឬឃ្លានាម ។
ឧទាហរណ៍១៖ ចោរ
ដែលលួចកង់ឯង គេចាប់បានហើយ ។
ឧទាហរណ៍២៖ សុខា និងដានី
ដែលជាសិស្ស ត្រូវបានទៅរៀននៅជប៉ុន ។
ឧទាហរណ៍៣៖ ពិសិដ្ឋ ជាវិចិត្រករ
ដែលមានស្នាដៃល្អជាងគេ ។
៥. សព្វនាមឆ្លុះ (Reflexive Pronoun) គឺកើតឡើងនៅក្នុងល្បះ វាជាអ្នកធ្វើ និងទទួលអំពើរដោយខ្លួនឯងផ្ទាល់ ។ សព្វនាមឆ្លុះមានដូចជា ផ្ទាល់ខ្លួន ដោយខ្លួនឯង ដោយខ្លួននាង ដោយពួកគេ .......... ។
ឧទាហរណ៍១៖ ខ្ងុំ ខឹងនឹង
ខ្លួនឯង ។
ឧទាហរណ៍២៖ គាត់ ប្រក់ផ្ទះខ្លួនឯង ។
៦. សព្វនាមសំនួរ (Indefinite Pronoun) សំដៅចំពោះនាមទាំងឡាយណា ដែលសព្វនាមមិនច្បាស់ ជំនួសអោយនោះ មានលក្ខណៈមិនអាចបង្ហាញប្រាប់ អោយឃើញភាពច្បាស់លាស់បាន ។ សព្វនាមមិនច្បាស់ វាប្រើជំនួសអោយនាម ស្ថិតក្នុងលក្ខណៈ ទូទៅ ដោយមិនបញ្ជាក់ច្បាស់ចំពោះនាមណាមួយឡើយ ។ សព្វនាម មិនច្បាស់មានដូចជា នរណាម្នាក់ អ្នករាល់គ្នា នរណាមួយ ............ ។
ឧទាហរណ៍១៖
អ្នករាល់គ្នា ត្រូវទៅឡើងឡាន នៅម៉ោង ៦ ព្រឹក ។
ឧទាហរណ៍២៖ តើ
អ្នករាល់គ្នា ចង់បានអ្វី ?
II. មុខងារនៃសព្វនាមនៅក្នុងល្បះ
សព្វនាម មានតួនាទីនៅក្នងល្បះ ជាប្រធានផង និងជាកម្មបទផង ។
នាទីជាប្រធាននៃល្បះ
ឧទាហរណ៍១៖
គាត់ភ្ជួរស្រែ ។
ឧទាហរណ៍២៖
យើងរៀនភាសាខ្មែរ ។
នាទីជាកម្មបទនៃល្បះ
ឧទាហរណ៍១៖ ធីតាជួប
គាត់ ។
ឧទាហរណ៍២៖ឳពុកនាង ចូលចិត្ត
ខ្ងុំ ។